Mooie oude boerderij
Geschiedenis Best, losse pagina's
Sint Oedenrodeseweg 63
Gebouwd als voormalig hallenhuis ca 1682, met een schaapskooi, karrenschop/paardenstal en bakhuisje.
Sinds in ieder geval 1967 was het geen echte boerderij meer, maar werd het een woonboerderij.
Sinds 2020 bewoond door Eric Megens en Renske Crone.
Onduidelijk is hoe lang dat al zo was.
U ziet het hier op de luchtfoto die ergens tussen 1967 en 1970 gemaakt is.
Sinds kort is de boerderij in nieuwe handen gekomen en de nieuwe eigenaren gaan het pand in oude stijl herstellen. Wat dat gaat inhouden gaan we dus nog zien. Op dit moment, eind 2020 ziet het er zo uit:
Ook van de achterzijde hebben we de foto van eind 2020:
Rechts achter is te zien hoeveel breder de weg met fietspad is geworden ten opzichte van de situatie rond 1970.
Ik (Tom Lassing) heb op 15 november 2020 foto's mogen maken van en in de boerderij.
Een fantastische ervaring omdat bouwkundig deze boerderij op dat moment nog voor een groot deel 'origineel' was.
De foto's laten dat zien.
Ik heb bijna 200 foto's gemaakt en lang niet allemaal zal ik die publiceren.
Het moet ook leuk blijven, dus voor de publicatie maak ik een selectie.
Heel de boerderij gaat gerenoveerd worden, zodat er ook echt met de luxe van deze eeuw in gewoond kan worden. Veel elementen die we nu als "origineel" zien, zullen dan helaas toch verdwijnen. Gelukkig hebben we de foto's nog.
Ondertussen zijn half november 2020 al drie van de vier opstallen onder handen genomen. De boerderij zelf gelukkig voor mij nog niet, zodat ik nog foto's kon nemen van hoe het er uit ziet voor de ingrijpende renovatie.
De boerderij heeft iets unieks, namelijk een dubbele opkamer, een dubbele kelder en een dubbele schouw.
Ooit is de boerderij uitgebouwd en toen heeft men dus in feite de kop er nog een keertje aangebouwd, terwijl de oude kop behouden bleef. De boerderij is nu een langgevelboerderij, maar is zo niet begonnen.
Het was een hallenhuis met bouwjaar vermoedelijk 1682, maar niet keihard te bewijzen rond 1682. Bij de boerderij hoorden een schaapskooi, karrenschop en paardenstal.
Achter de boerderij is de waterput heden nog intact. Ook dat zien we niet veel meer in Best.
Hoe oud is deze boerderij... Er is onderzoek naar gedaan door het hout van het gebint te onderzoeken. Daar kwam uit circa 1682, dit staaft ook met het bouwhistorisch onderzoek van John van Lierop. ("Op basis van het type houtskelet kan het geheel vanaf het midden van de zeventiende eeuw gebouwd zijn.")
Daar men vaak de bomen vrijwel direct gebruikte, kan dat dus inhouden dat de boerderij ook zo oud is. Het zou niet zo gek zijn, want tot de jaren tachtig stond dichtbij een nog heel veel oudere boerderij, die helaas de ruilverkaveling niet overleeft heeft.
Bij de gemeente en provincie is helaas NIETS terug te vinden over de geschiedenis van de boerderij op nummer 63.
Dit kan dus de oudste nog bestaande boerderij opstal van De Vleut zijn, maar het valt niet keihard te bewijzen met oude documenten etc. Er zijn immers geen oude documenten van...
Het grootste bijgebouw achter de boerderij heeft overigens een voor Oost-Brabant vrij uniek gegeven. Namelijk het vakwerk zoals we dat vanuit Zuid-Limburg kennen. Wilgentakken, aangesmeerd met leem tussen de balken wat Vitselstek wordt genoemd. Een heel klein stukje is bewaard gebleven.
In de boerderij zien we, door de latere toevoeging van de kop aan de noordkant van de boerderij, ook twee grote haarden in de nu twee woongedeelten. Ze maken gebruik van dezelfde schoorsteen, maar tussen deze haarden is wel een muur gebouwd.
Op de vloeren liggen nog originele tegeltjes. In de muur bij één van de haarden zag ik iets dat ik ook ooit bij het geboortehuis (in Baarn) van mijn overgrootvader gezien heb, namelijk een paar ingemetselde Delfts blauwe tegeltjes. Op het moment dat die tegeltjes er in gemetseld werden was dat zeer waarschijnlijk de hoofdhaard voor de bewoners.
Die tegeltijes zijn een onderdeel wat mij betreft zeker niet verloren hoort te gaan bij de renovatie.
Helaas zijn de haarden nu leeg. De ooit gebruikte potten en pannen etc. zijn niet in het pand bewaard gebleven.
In de voormalige stal van de boerderij is vooral het dak prachtig. Overal zie je dat ze gewoon gebruik maakten van de boomstammen die beschikbaar waren en de krommingen etc. werden als gegeven meegenomen in de opbouw. Er werd geen poging gedaan om 'recht' te bouwen door stammen dan maar korter te maken en van twee kortere één lange, maar rechte balk te maken. De kracht van de complete, maar kromme, boomstam werd gebruikt. De kans is aanwezig dat deze ruimte vroeger tot de nok toe gevuld werd met hooi.
De boerderij is ook ooit vergroot door het dak een halve meter te verhogen. Erg mooi is onderaan de onderstaande foto nog te zien op welke wijze er heel veel kubieke meters bijgekomen zijn.
In de boerderij is ook her en der te zien dat een vorige bewoner een kunstzinnige inslag had. Heel leuke details daarvan zijn bewaard gebleven. Dat wordt zoeken als Eric besluit om ooit een open huis te geven...
In de buitenmuur aan de voorkant van de boerderij zijn nog enkele kogelinslagen te zien. Vanuit de gevechtshandelingen in De Vleut in 1944 zou op te maken moeten zijn van die de kogels kwamen. Gelukkig voor de bewoners van toen is het op één andere inslag na bij die paar kogelinslagen gebleven.
Onder de kap, net boven de kogelinslagen is nog te zien hoe een granaatinslag een balk heeft doen breken en hoe er toen een klein brandje begonnen is. Blijkbaar heeft men het op tijd ook weer uit weten te krijgen. De brandsporen waren 15 november 2020 nog altijd zichtbaar. Vergeet niet, die inslag was in september 1944! Op niet veel plekken kan je nog altijd de echte sporen van de toenmalige strijd terugvinden.
Hieronder nog een aantal van de foto's die ik gemaakt heb. Bij de foto's (even met de muis er overheen gaan), wat uitleg.