Van grote weg naar achteraf straatje

De huidige Broekdijk loopt in de Vleut richting het westen tegenwoordig dood op de snelweg. Dat was niet altijd zo. Voor de snelweg er lag, was de Rijksweg/Broekdijk een belangrijk kruispunt met daar ook een goedbezocht café gelegen.

De Broekdijk is ooit ontstaan door de grote ruzie tussen de kernen (buurtschappen) van Oirschot en Best. De Oirschottenaren wilden niet langer dwars voor Best heen als ze richting het veel belangrijkere en grotere Sint-Oedenrode wilden. Daarop is dus op last van het gemeentebestuur van toen nog de combinatiegemeente Oirschot/Best noordelijk van de kern Best een dijk dwars door de natte gronden aangelegd. Kaarsrecht en letterlijk recht door het toen nog onontgonnen Broek heen. Ze hoefden nergens rekening mee te houden. Die verbinding noord van de Bestse buurtschappen was voor Oirschot veel sneller dan dwars door Best moeten akkeren. Best had toen ook nog vrijwel geen verharde wegen.

Deze nieuwe Broekdijk had de hoofdweg kunnen worden, als Best niet haar eigen economische ontwikkeling had doorgemaakt en in feite Oirschot en Sint-Oedenrode in latere tijden economisch het nakijken gaf.

De ruzie tussen de Best en Oirschot werd gaandeweg minder belangrijk voor de inwoners en de verbinding met de rijksweg en het ruim 150 jaar geleden aangelegde spoor met station in Best hield in dat de Oirschotseweg interessanter werd dan de noordelijke weg om Best heen. Pas met de aanleg van de Randweg kwam er toch weer een route 'om de kern van Best' heen. Nu niet vanwege een ruzie, maar puur voor de leefbaarheid van de kern van Best.

Op deze kaart van 1880 is goed te zien dat de meest logische West-Oost verbinding vanuti Oirschot de Broekdijk was. Dan konden die uit Oirschot tenminste die uit Best ontlopen en veel sneller in Sint-Oedenrode zijn.

Overigens is deze situatie tussen 1850 en 1880 (op de kaart) vrijwel onveranderd. De kaart is dan misschien wel uit 1880, maar de situatie bestond al vrijwel zo in 1850.

We zien op een kaart van 1881 dat vrijwel heel het Broek in percelen is opgedeeld. Er waren nog maar een paar plekken nog altijd te nat om er serieus iets mee te kunnen doen.

Ik heb geen kaart gevonden die de Broekdijk laat zien voor 1850. Toch lag deze dijk er toen al. Op de kaart van 1850 zijn er namelijk al tegen de broekdijk de nodige perceeltjes te zien. Die werden pas ingericht nadat de Broekdijk was aangelegd. Ik weet daarom vrij zeker dat de Broekdijk al tot stand kwam toen Best nog deel van Oirschot uitmaakte en dus al voor 1821 bestond.

Hierboven de kaart van de Vleut in 1850. We zien nog flinke stukken die nog niet als perceel ingericht zijn.

De Vleut in 1900. Alles in het noorden is in percelen verdeeld. Wat erg nat was, is nu met bomen volgezet zodat die de percelen droger kunnen maken. Alleen de Molenheide is nog in 'ontwikkeling'. De Broekdijk is niet langer de 'Hoofdweg". De Sint Oedenrodeseweg heeft die rol overgenomen. Delen van de Sint Oedenrodeseweg zijn al verhard en dus veel beter te gebruiken.

De Broekdijk is in 1928 nog slechts een landweg. De Sint Oedenrodeseweg is verhard en veel beter te gebruiken.

De percelen in de Molenheide (rechts onder) zijn nog altijd niet in gebruik genomen. Dat zal tot na de Tweede Wereldoorlog duren.

Hieronder enkele foto's uit het verleden van de Broekdijk.